Geen probleem om tijd te doden

Bij de serie ‘geen probleem', VPRO 2011

Het veel gehoorde ‘grappig' is net als ‘hoe is het?' en net als ‘geen probleem' een cliché-uiting die past bij ‘geen verbinding'. Quasi-interesse. Of een entree zoeken. Een uiting van pseudo-community. Er lijkt verbinding, maar het is er niet.
De 6-delige VPRO-serie ‘geen probleem' met komedianten Theo Maassen, Wim Helsen en met de mij onbekende Stefaan van Brabandt is een schoolvoorbeeld van een pseudocommunity. Wat willen de mannen graag verbondenheid! En wat kunnen ze dat NIET bereiken. Intussen veinzen ze verbondenheid, totdat er een breekijzer komt. Smullen voor aanstaande CB-facilitators. Kijken! Genieten! Lachen! Verwonderen! Leren!

Er is niks mis met een pseudocommunity. Er worden intellectualiteiten en eventualiteiten uitgewisseld, het is ‘gezellig', motiverend, er is saamhorigheid² mogelijk, soms worden er bergen werk verzet. Er is geen verbinding. De tijd wordt eigenlijk gedood. De tijd wordt niet levendig gemaakt, maar gedood. Het is relatief veilig. Want er zijn onafgesproken afspraken. Confrontatie wordt vermeden. Uniformiteit viert hoogtij. Er is de schijn van overeenstemming . Want ja, als er verschillen zijn, wordt het moeilijk. En wat er dan gebeurt, is ongewis. Om de tijd te vitaliseren zijn nieuwe stappen nodig. Kunstenaars doen dat van nature. Het onbekende in stappen. De meeste mensen doen dat niet. Oude codes zijn hardnekkig. Het niet weten beangstigt. En toch:

De veiligste plek voor een boot is de haven,
maar daar is zij niet voor gemaakt

Het wordt in de serie ‘geen probleem' pas problematisch als de vrienden hun verbinding (die er niet écht is) gaan ophemelen en koesteren. En als er iemand in de ‘societé close' wil. Op voorspraak van één van de drie vrienden. Dan breekt de hel los. Het wordt dan pas echt chaotisch. De vrienden sluiten de rijen. Ze voelen aan dat de vierde man de (pseudo-) community bedreigt. Maar de nieuwe vriend gooit voor zijn aftocht boos en teleurgesteld nog even fijntjes de beerput open.. Dat wat achter maskers bleef, wordt door hem in het midden gesmeten. De onderlinge oordelen zijn niet voor de poes. In termen van CB: het leeg maken is begonnen, maar niet moedig in het midden, door WIJ maar door HEM. Pijnlijk.
Ik weet niet hoe het afloopt. De laatste aflevering moet nog komen. Maar in de voorlaatste aflevering hangen ze alle drie aan de balustrade van de vierde verdieping van de flat van Coentje. De dood van de pseudocommunity. De dood van het plastic ‘wij'. Terwijl het nieuwe w!j³ voor het grijpen lag. Dode tijd? Vitale tijd? Hoe? Ja!

www.inmenssamenspel.nl