1

"Wat is echt?", vroeg het Konijn op een keer, toen ze naast elkaar in de kinderkamer lagen, nog voordat Nana kwam om de boel aan de kant te maken. "Moet je daarvoor dingen hebben die zoemen, en een hendel die uit je rug steekt?"

"Echt is niet hoe je gemaakt bent", zei het Leren Paard. "Het is iets dat je overkomt. Als een kind een lange, lange tijd van je houdt, niet alleen om met je te spelen, maar écht van je houdt, dan wordt je echt".

"Doet het zeer?", vroeg het Konijn. "Soms", zei het Leren Paard, want het sprak altijd de waarheid. "Als je echt bent vind je het niet erg dat het zeer doet."

Gebeurt het ineens, zoiets als wanneer je opgedraaid wordt", vroeg het Konijn, "of stukje bij beetje?"
"Het gebeurt niet ineens",zei het Leren Paard. "Je wordt. Het duurt een hele tijd. Daarom gebeurt het niet vaak bij mensen die gemakkelijk stuk gaan, of die scherpe kantjes hebben, of waar je voorzichtig mee moet zijn. Over het algemeen is het zo dat tegen de tijd dat je echt bent, het meeste van je haar er af geknuffeld is, je ogen er uit bungelen, je gewrichten wat los zijn geworden en je er een beetje smoezelig uit ziet. Maar al die dingen doen er helemaal niet toe, want als je echt bent, kun je niet lelijk zijn, behalve voor mensen die er niets van begrijpen".

"Ik neem aan dat jij echt bent?", zei het Konijn. En meteen wilde hij dat hij dat niet gezegd had, want hij dacht dat dat misschien gevoelig zou liggen voor het Leren Paard. Maar het Leren Paard glimlachte alleen maar.
"De oom van het jongetje maakte me echt", zei hij. "Dat was heel lang geleden; maar als je eenmaal echt bent, dan kun je niet meer onecht worden. Het blijft. Voorgoed".

Uit:
"The Velveteen Rabbit' van Margery Williams (Transworld Publishers, Londen, 1922

 

Een INMENS idee krijgt vaste vorm. Vast niet te vast! Want beweeglijk zal het blijven... Maatwerk is ons dierbaar. Veel mensen ‘hebben alles al'. Hebbedingetjes, bankrekeningen, interieur. Wat de meeste mensen niet hebben is échte, originele kunst. Wel mooi ingelijste reproducties, maar geen échte kunst. Ik kreeg van mijn oude moeder ooit eens honderd euro. Ze vroeg of ik daarvan iets ‘blijvends' wilde kopen. Ik wil wel een echte, blijvende Chagall. Maar dat werd te begrotelijk. Dus heb ik een mooie poster duur ingelijst. Lijkt wel écht, maar is verre van écht. Die honderd euro was niet toereikend. Heb ik haar niet verteld. Ik heb het geluk verbonden te zijn met Ineke, een kunstenares. Haar vormen (!) zijn organisch. En echte kunst heeft een intensere uitwerking. Laatst veranderde een hele binnentuin van een bejaardenwooncomplex door de aanwezigheid van beelden van Ineke en haar kompanen. Wat is het simpel om de vitaliteit en schoonheid van zo'n plek te verhogen. Vonden de bewoners ook meteen.. Maar ‘Samenkunst' werd ook dicht bij huis actief.

Het echtpaar dat ons vanmiddag bezocht in het kader van ‘samenkunst' was onlangs 25 jaar getrouwd. En wilden het proces van ‘samenkunst' wel aangaan: met ons samen oriënteren op de aankoop van echte kunst. En het dan hebben over het ‘samen'.Patronen en zo. Wij kijken dan en geven terug wat we zien. Ze waren vooraf helder over hun budget en over hun wens: een schilderij. Ineke heeft een paar schilderijen, maar vooral beelden. Maar omdat ‘samenkunst' gaat vooral over het proces van samenkomen, hebben we deze uitdaging graag aangenomen.

Bij de door ons verzorgde lunch ontstond wat lichte irritatie, want HIJ zat op zijn mobiel internet te zoeken naar een schilderij uit de tentoonstelling KNUS uit 2005, een schilderij dat hem intrigeerde (www.erikvink.nl). HIJ vond het schilderij met dank aan google: modern, kleurig en figuratief. Natuurlijk kwam er direct commentaar van HAAR over dat ze dat niet zag zitten op de plek waar dat schilderij zou kunnen komen hangen. De vormen waren te voluptueus. Dat zou gauw vervelen. Zeker HAAR omdat het haar smaak niet was. En waarschijnlijk sowieso te duur. De actie van hem was stoutmoedig en verhelderend.

Omdat we voorzagen dat we de voorkeur van hen samen en van ieder van hen moesten exploreren, daarom hadden wij een uitstapje georganiseerd naar een galerie in Klarenbeek (www.bijkrepel.nl), waar de schilder Pieter Man in 't Veld (www.pietermanintveld.nl)  een overzichtstentoonstelling hield met heel veel verschillende stijlen en technieken. Ideaal voor de beeldvorming. Hier thuis hebben we ook een galerie, maar dan met voornamelijk beelden en....weinig schilderijen. Het werd daar duidelijk: HIJ houdt van modern figuratief werk en kan zich ook wel vinden in kleurige, zuidelijke landschappen. ZIJ wil vooral krachtige kleuren, geen aquarellen en niet te figuratief. Het proces is begonnen. Er is geen druk, het budget loopt niet weg, sterker nog...het zou kunnen groeien. En er komt vast een schilderij waar ze samen verrukt van zijn. We zijn bij hen uitgenodigd voor een kijkje in de kamer. En dan combineren we dat met het bezoeken van kunstroutes of galeries bij hen in de buurt. We hebben nu een eerste beeld, schilderij dus..... En ZIJ en HIJ hebben iets te vinden! Van kunst en van elkaars smaak. Wat mooi als het proces van zoeken, dwalen mag worden, niet met de ziel onder de arm, maar met de ziel in de verbinding tussen HEM en HAAR. Dit is geen ‘kunstbemiddeling', maar de kunst van het samen. Verrijkend. Ook voor ons.

Een betekenisvol afrondend teamproces
3 oktober 2011

het is onzin,
zegt de rede

het is wat het is,zegt de liefde

Het is ongeluk,
zegt de berekening

het is niets dan pijn,
zegt de angst

het is uitzichtloos
zegt het inzicht

het is wat het is,
zegt de liefde

het is belachelijk,
zegt de trots

het is lichtzinnig,
zegt de voorzichtigheid

het is onmogelijk,
zegt de ervaring

het is moeilijk,
zegt het gemak

het is vervelend,
zegt de harmonie

het is wat het is,
zegt de liefde

ik weet niet wat het is…..

Ik was door mijn collega gevraagd om een teamproces mee te dragen. Er was serieus gedoe ontstaan in een team leidinggevenden in een groot concern. En dat gedoe kwam dicht bij eigen gedoe van de betreffende collega. Vanuit haar verantwoordelijkheid voor een zo zuiver mogelijke begeleiding vroeg ze om mijn aanwezigheid. Ze houdt van een gedegen voorbereiding en zeker ook van ‘go with the flow’. Maar een voorwaarde voor haar om ‘ja’ te kunnen zeggen is ‘leeg kunnen luisteren’. Dus is er altijd voorbereidende zelfreflectie. Soms komen vragen zó na, dat het raakt. Niets menselijks is ons vreemd. De mogelijkheid om tijdens een proces uit evenwicht te raken, was voor mijn collega een zwaarwegende reden om een tweede facilitator te vragen. De kans dat twee begeleiders tegelijkertijd bij eenzelfde proces uit evenwicht raken, is verwaarloosbaar klein. En dan nog gebeuren er geen rampen. Maar wij kiezen voor maximale professionaliteit. Mijn collega was een aantal keren begonnen om mij bij te praten, maar dan ben ik behoorlijk ‘spotless’: ik wil wel veel onthouden, maar dat gaat niet. Voor mij zijn hoofdlijnen van belang. En spontaniteit.
Maar de dag voltrok op vruchtbare bodem. Dit team had een intensief ont-wikkel-proces van een tweetal jaren achter de rug. Daarin waren zelfbewustzijn, zelfreflectie, beweging en ont-wikkeling sleutelwoorden. Het was afwisselend persoonlijke coaching (de één had daar meer interesse voor dan de ander) en teaminterventies. Daardoor nam op de werkvloer de effectiviteit merkbaar toe. Er was ongeveer een jaar verstreken, toen de wens voor een opfrisdag zich aandiende. De effectiviteit was verminderd. Dat bleek een symptoom. In de gespreksronde ter voorbereiding van het opfrisgebeuren kwamen apen uit mouwen die er niet om logen. Er was in het team een fundamentele vertrouwenscrisis. En dus gingen de ‘luiken’ dicht. Geen openheid. Alle menselijke schaduwkanten werden geleefd. Uiteindelijk werd er na soebatten een datum geprikt voor een proces van opfrissen. Dat was begin oktober.

Ik heb zelden zo een eerlijk proces gezien met vijf mannen. Verbonden. Eerlijk. Confronterend. Echt. En ze hadden heel wat te verstouwen samen. Want er was natuurlijk teamgedoe. Maar ook persoonlijk gedoe. Mannen met een heel leven achter zich. En een leven voor zich. En hun zielenleven is onderweg in beweging gegaan. Alle kanten op.  Midden in het werkzame leven zijn er tal van omstandigheden die bepalend of medebepalend kunnen zijn. Teams zijn zeker niet geisoleerd, maken eerder deel uit van tal van systemen, die invloed hebben. Tijdgeest en persoonlijke biografie.  Kwetsbare mensen zijn krachtig en mooi……dat terwijl de (westerse) mens van alles doet om kwetsbaarheid te verhullen. En de mythe is er dat kwetsbaarheid zwak maakt. Helemaal niet, bleek weer eens. Deze mannen niet. Ze werden al maar echter en er ontstond weer een nieuw wij. Kwetsbaar en broos. Maar de mannen werden al maar mooier. Dan is niet-verbinden onmogelijk.
Nou was de bodem ook wel heel vruchtbaar. Zelfbewustheid. Verbinding. Samen een reis gemaakt naar ieders binnenwereld. En daar mocht ik bij zijn. In stappen. Dat zegt veel over mij. Ik heb kwaliteiten, kolfjes in mijn hand. Daar zitten onder andere rust en presentie, lichtvoetig en warm in, in de kolfjes. Maar dat zegt ook iets over de vruchtbare bodem waarop door mijn collega op geakkerd is.

Dank mannen en vrouw, voor deze parel-dag…

"Leven als weven"1

….niet aanpassen, maar inpassen

Als ik zwart met wit meng, wordt het grijs. Als ik een zwarte en een witte draad weef, blijven beide draden zichtbaar en vormen ze samen een doek. Een samenspel. De verschillen blijven zichtbaar bestaan en worden samen een bijzonder schouwspel. De verschillen worden vervlochten, maar de eigenheid blijft bestaan. In deze tijd, in de ontwikkeling van de mensheid, heeft dat mijn voorkeur. Vervlechten wil ik wel, in het andere opgaan eigenlijk niet. Mijn eigenheid komt dan minder tot zijn recht. Liever een spannende tweekleurig of veelkleurige boog dan grijs. Ook al zijn grijstinten soms mooi.

Zelfs liever zwart-wit dan grijs

Er is een groot verschil tussen SAAMHORIG en SAMEN ZIJN. Voor mij heeft saamhorig iets horigs, iets onderdanigs. Samen zijn….daar blijft ruimte om mijn adem te ademen. En die ruimte heb ik nodig. Voor mij is moderne liefde niet een versmelting, maar een weefsel. In het samenspel verrijken de draden elkaar middels onuitputtelijke wisselwerking, bij de gratie van de verschillen. Marc Chagall noemde dat (Jiddisch) SJEMIE. Op het moment dat de verschillen verdwijnen (assimilatie), stopt het scheppingsproces. Dan start hooguit het vermenigvuldigen…..het kopiëren….

Grenzeloze grenzen

Door de theoretisch natuurkundigen, Einstein met zijn relativiteitstheorie voorop, is het begin gemaakt met een wezenlijke paradigmaverschuiving. Van dualiteit naar non-dualiteit. Grenzen zijn vergissingen van de ‘mind’, zinsbegoochelingen. Onze zintuigen goochelen een werkelijkheid van afgescheidenheid. Theoretisch natuurkundigen weten wel beter. Er lijken deeltjes te zijn, die sneller bewegen dat het licht. Dat kan toch niet?? Onze hele ‘werkelijke’ wereld is op duale beelden gebouwd. Dat wereldbeeld loopt tegen zijn grenzen van de houdbaarheid. We zijn toe aan een volgende dimensie. Niet óf óf. Versmelten of wegwezen. Kleurbehoud! Het zijn de fundamentele wetenschappers en de kunstenaars die ons voor gaan. Ik volg graag. Hoe? Ja!

Adriaan Bertens
www.inmenssamenspel.nl

1Geïnspireerd op de tentoonstelling ‘six yards’ in het Museum voor Moderne Kunst Arnhem, oa. over Visco, een wereldberoemde onbekende stof uit Helmond (vanaf 29 januari 2012)

1